Dinçer AKTEMUR

ARDAHAN'ın Damal ilçesinde kadınların ürettiği Türkmen kıyafetli Damal bebeği, seri üretime geçilmesiyle birlikte ailelerin geçim kaynağı oldu. Japonya’da dünya birincisi seçildikten sonra büyük rağbet gören Damal bebeğini 70 ila 100 lira aralığında satan Damallı kadınlar, elde ettikleri gelirle aile ekonomisine katkı sağlıyor.

Damal ilçesine bağlı Seyitveren köyünde yaşayan 70 yaşında ki Gülfidan Atmaca, henüz 13 yaşındayken annesinin yöresel giysilerinden örnekler alarak oyun amaçlı bebekler yapmaya başladı. Atmaca gençlik çağında da aynı bebekleri yaparak yakınlarına hediye etti. Türkmen kültürünün hakim olduğu ilçede bebekleri dilden dile dolaşmaya başlayan Gülfidan Atmaca'nın hediye ettiği bir bebeğin İstanbul'da ki bir sergide çok beğenilmesiyle birlikte Damal bebeği 1986 yılında Japonya'da yarışmaya katıldı. Yöresel bebekler kategorisinde katıldığı yarışmada Türkmen kıyafetleri giydirilen Damal Bebeği birinci seçildi. Kaymakamlık tarafından 2002 yılında patenti alınan Damal Bebeği, o tarihten itibaren Barbie bebeklerine rakip olarak piyasada yer bulmaya başladı. Dünya birincisi seçildikten büyük rağbet gören Damal bebeğini 70- 100 lira aralığında satan Damallı kadınlar, elde ettikleri gelirle aile ekonomisine katkı sağlıyor.

AİLELERİN GEÇİM KAYNAĞI OLDU

Japonya’daki birinciliğinin ardından çok rağbet gören Türkmen kıyafetli bebeklere talep artınca, Damallı kadınlar bu işe merak sardı. Damal bebeğinin annesi olarak tanılan Gülfidan Atmaca, açtığı kurslarla yöre kadınlarına Damal Bebeği üretimini öğretti. Kaymakamlık ve Halk Eğitim Merkezleri de bu işe yönelince seri üretimi yapılan Damal Bebeği, ailelerin geçim kaynağı haline geldi.

Halk Eğitim Merkezi'nde açılan kurslarda ve evlerinde Damal Bebeği üreten Damallı kadınlar, üç günde ürettikleri bir bebeği boyutuna göre 70 ila 100 lira arasında satarak aile bütçesine katkı sağlıyor. Damal Bebeği satarak geçimini sağlayan kadınların kimisi çocuklarını okutuyor, kimisi de ev yapıyor.

Damal bebeğinin annesi 70 yaşında ki Gülfidan Atmaca, “Bu bebeklerin kıyafeti bizim eski giysilerimiz. Keten, tor, koçak, yelek gibi hepsinin bir ismi var. Bunların hepsi tek tek yapılıyor. Al, yeşil, sarı dağlarımızın çiçekleriyle bir de gök kuşağımızın rengini kadınlarımız yapar, giyerler. Her yaşın giyimi başkadır. Ben 70 yaşındayım, iki katlı evi bu bebeklerden kazandığım parayla yaptım. Kimseden bir kuruş destek almadım. Şu an bile 250 bebek siparişim var. Ama gençlerimiz bu işe heves etmiyor" diye konuştu.

Halk Eğitim Merkezi'ndeki kursta bebek üreten kadınlar ise açılan kurslarda bebek üretip satarak çocuklarını okuttuklarını, geçimlerini bu şekilde sağladıklarını söyledi.