Bu konuyu irdelemenin yolu önce kavramları açıklamaktan geçer. Cumhuriyetin çıkış biçimi Cumhur sözcüğünden gelir. Cumhur, Arapça bir sözcüktür. Ancak Türkçe karşılığı Halk demektir. –iye ekiyle birleşince halk yönetimi anlamını almaktadır. Ayrıca, saltanat ya da hanedanın olmadığı bu gibi yönetimlerden uzak, toplumun kral gibi tek adamlara itaat etmediği bir yönetim şeklidir. Cumhuriyet’in sözlük anlamı: Ulusun, egemenliğini kendi elinde tuttuğu ve bunu belirli süreler için seçtiği milletvekilleri aracılığıyla kullandığı devlet biçimi. Ya da başka bir ifadeyle Cumhuriyet, halkın egemenliğine dayanan yönetim şekli demektir.

O halde şöyle de anlayabiliriz;

-Cumhuriyet, halktır.

-Cumhuriyet, özgürlüktür.

-Cumhuriyet, var olmaktır.

-Cumhuriyet, insan olmaktır.

-Cumhuriyet, geçmiştir.

-Cumhuriyet, gelecektir.

-Cumhuriyet, bir değerdir.

-Cumhuriyet, sevgidir, saygıdır.

-Cumhuriyet, eline aldığın kimliğindir.

-Cumhuriyet, kadınlığını yaşamaktır. Kadının seçmesi, seçilmesi ve eğitim hakkından yararlanmasıdır.

-Cumhuriyet, insan haklarına saygıdır. Ülkemizde çocuk haklarının yerleşmesidir.

-Cumhuriyet, seçmek ve seçilmektir.

-Cumhuriyet, okuldur, eğitimdir, bilimdir, fendir.

-Cumhuriyet, giyim kuşamdır, modernliktir.

-Cumhuriyet, din ile devlet işlerinin ayrılmasıdır.

-Cumhuriyet, ulus olmaktır.

-Cumhuriyet, yaşamı seçmektir, esaretten arınmaktır.

-Cumhuriyet, Anadolu’dur, Samsun’dur, Erzurum’dur, Sivas’tır, Amasya’dır, Kars’tır.

-Cumhuriyet, düşmanın denize döküldüğü İzmir’dir.

-Cumhuriyet, Sakarya’dır, Dumlupınar’dır, Mustafa Kemalin dediği ‘’İlk hedef olan Akdeniz’dir.

-Cumhuriyet, aydınlanmadır, reformdur, sanayidir, fabrikadır.

-Cumhuriyet, ülkenin ilk kez demiryolu ağlarıyla örülmesidir.

-Cumhuriyet, şekerdir, uçaktır, uygarlaşmadır.

-Cumhuriyet bu vatan için uzuvlarını yitiren gazilerdir, canlarını veren şehitlerdir.

-Cumhuriyet, Misak-ı Millidir, Anadolu’dur.

-Cumhuriyet, şanlı Türk Bayrağımızdır.

-Cumhuriyet Mustafa Kemal Atatürk’tür.

Bizde ki ya da bende ki Cumhuriyet anlaşımı bu şekildedir. Ancak farklı ülkelerde cumhuriyet kavramı farklı işlemektedir. Örneğin İran’da bir Cumhuriyet’tir ama işleyiş bizden farklıdır. Buna benzer farklı modelleri de vardır dünyada.

O Cumhuriyet ki olmasaydı, şimdi neler olurduk düşünmek bile istemiyorum. Yorgo’mu Hans’mı, Margaret’mı… Ezan sesleri yerine çan sesleri dinlerdik belki de. Okul dilimiz İngilizce, Fransızca, Rusça, İtalyanca, Arapça vb. olurdu sanırım. Türklüğümüzle övünmeli, bayrağımızla gurur duymalı, kurucumuzla onurlanmalı, halkımızla geleceğe güvenle bakmalıyız.

O bayrak ki bu vatanın gönderlerinden hiç inmeyecek, o halk ki hep özgür olarak kalacak. Cebimizde gururla taşıdığımız o TC kimlikleri hiç değişmeyecek. Bu vatanın evlatları gözlerini kırpmadan, bu vatan uğruna göğüslerini, geçmişte olduğu gibi gelecekte de hep siper edecekler. İşte bu sayede de 23 Nisanları, 30 Ağustosları, 29 Ekimleri, 10 Kasımları, Ramazan ve Kurban bayramlarını hep kutladık ve kutlamaya da devam edeceğiz. Bunun için gerekli olan asil Türk kanı damarlarımızda dolaşmaktadır. Türklüğümüzle övünüp, bedenimizle ve beynimizle çalışıp, geleceğimize güvenle bakacağız.

Ben bir cumhuriyet çocuğu olarak, cumhuriyetin bana sunduğu olanaklardan yararlanıyorum. Gelecek neslin de cumhuriyetin bu olağan olanaklarından yararlanmasının bir temel hak olduğunu, bir insan hakkı olduğunu düşünüyorum ve istiyorum. Ben bir Cumhuriyet öğretmeni olarak başladığım bu kutsal görevi, yine bir Cumhuriyet öğretmeni olarak tamamlamak istiyorum. Cumhuriyetlerde bireyler ön planda olurlar. Demokrasilerde ise halk ön planda olur. Bu nedenle de Cumhuriyet bir adım demokrasinin önünde gider. Kıymetini bilelim. Zaten kıymetini bilemediğimiz şeyler elimizden çabuk çıkar bu kez de onu yeniden bulmak için yıllarca çabalar dururuz.

Cumhuriyetin erdemli insanları dik duruşlu olurlar. Başları önlerine eğilmez. Nasıl ki Cumhuriyetin olanaklarından yararlanıyorlar, öyle de Cumhuriyete ihanet etmezler. Cumhuriyeti korur ve kollarlar. Sadece Cumhuriyet değil, Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarına da minnet duygularını saklamazlar. Türk insanı vefalıdır. Vefa borcunu ödemeden kolay kolay vazgeçmezler.

Yine de en kötü Cumhuriyet ve en kötü Demokrasi diğer tüm yönetim modellerinden daha iyidir. Krallıkları, padişahlıkları, tek adamlıkları düşünün, yaşamınız dahi kişinin iki dudağı arasında yok olup gider.